Czytanie globalne jest często przeciwstawiane nauce czytania przez składanie głosek.
Co to jest czytanie globalne?
Czytanie globalne to nauka czytania przez obserwowanie całych wyrazów, często prezentowanych wielokrotnie, w celu zapamiętania słowa (jako obrazu) i jego znaczenia.
Czy sprawny czytelnik czyta globalnie?
Przeciwnicy czytania globalnego dowodzą, że dobrzy czytelnicy mają wysoko rozwinięte umiejętności związane z głoskami – potrafią identyfikować głoski w wyrazach, sprawnie dokonują analizy i syntezy głoskowej, co jest celem nauki czytania poprzez składanie głosek.
Badania na temat czytania globalnego i składania głosek
Steven Petersen i Marcus Raichle, neurolodzy z Washington University Medical School w St. Louis opisali w 1993 roku dla Wall Street Journal, badania tomografii mózgu, których celem było określenie w jaki sposób mózg przetwarza słowa. Stwierdzili oni, że:
- Angielskie dzieci nie czytają poprzez kojarzenie znaczenia całych wyrazów – jak w mowie kojarzymy całe słowo z określonym znaczeniem.
- Komórki mózgowe czytają słowa przez przyporządkowywanie literom głosek, które zazwyczaj łączą się z tymi literami. Wyjaśnijmy w tym miejscu, że w języku angielskim, tak jak w polskim, jedna litera oznacza kilka głosek – choć zazwyczaj sobie tego nie uświadamiamy, a ta wiedza jest powszechna tylko wśród filologów.
- Ludzki mózg musi nauczyć się wymowy 44 liter – inaczej nie będzie czytał.
Badania te dotyczą języka angielskiego, w którym wyrazy nie odmieniają się tak, jak w języku polskim. W naszym języku mamy niezliczoną ilość przedrostków i końcówek odmiany. Trudno więc spierać się z opinią, że dziecko musi poznać głoski, aby umieć czytać.
Jak uczyć czytać najefektywniej?
Nadal jednak pozostaje pytanie – jak uczyć czytać najefektywniej? Jaki jest najprostszy sposób, aby nauczyć dziecko czytać?
- Czy nauczyciele powinni uczyć słyszeć, wymawiać i pisać 44 litery (prof. Bronisław Rocławski wyróżnia dla języka polskiego 44 litery podstawowe i wiele liter dodatkowych)? Czy nauczyciele powinni uczyć, jak łączyć głoski w słowa, a litery w wyrazy?
- A może powinniśmy pokazywać dzieciom całe wyrazy zgodnie z założeniami czytania globalnego, aby jak najszybciej pozwolić dzieciom ćwiczyć czytanie, ale przede wszystkim pozwolić na rozumienie tego co widzą?
Zanim zaczniemy uczyć głosek i liter
W opracowanej przeze mnie metodzie dziecko nie uczy się zapamiętywania całych wyrazów poprzez wielokrotne powtarzanie, co było wielokrotnie atakowane przez przeciwników metod globalnych (np. amerykańskiej metody Glenna Domana). Dziecko poprzez obserwację całych wyrazów może samodzielnie odszyfrować kod liter – przyporządkowuje literom głoski. Dzięki temu rozwija myślenie operacyjne i kreatywność.
Metoda ta łączy zalety obu metod czytania globalnego i składania liter. Metoda Cudowne Dziecko jest łatwa dla dziecka jak czytanie globalne. Jednocześnie dziecko zna litery i głoski i potrafi czytać zupełnie nowe wyrazy i zdania, które nie były prezentowane wcześniej.
Zalety czytania globalnego
Dziecko może przeczytać swoją pierwszą książkę już po tygodniu nauki czytania – dzięki temu, że zapamiętuje obrazy wyrazów i ich znaczenie.
Naukę czytania można zacząć już od urodzenia, gdyż nie wymaga ona analizy i syntezy głoskowej – a te umiejętności dziecko rozwija w wieku 5-7 lat.
Czytanie globalne wspiera rozwój neurologiczny. Dostarcza bodźców do rozwoju wzroku, słuchu i mowy.
Cele nauki czytania poprzez składanie głosek
Znając głoski dziecko może przeczytać dowolne wyrazy, również te, których nie poznało wcześniej.
W języku polskim, przy jego licznej odmianie, nie jest możliwe przedstawienie wszystkich form danego wyrazu jako obrazu. Wyrazy: “mama”, “mamie”, “mamą”, “mamy” wyglądają odmiennie choć niosą to samo znaczenie.
Dodatkowy zysk: rozwój kreatywności i zapobieganie kłopotom w nauce
Ellen J. Langer słusznie zauważa, że nie wymyśli się tego, czego nas nauczono. Stąd, aby edukacja rozwijała myślenie, musi pozwalać dziecku na samodzielne odkrywanie i budowanie reguł. Można o to zadbać nawet w tak wąskim temacie, jakim jest nauka czytania. Wystarczy dać dziecku bardzo dużą ilość informacji, faktów i czekać aż ono samodzielnie odkryje rządzące nimi reguły. Można więc pokazywać dziecku tysiące wyrazów i czytać ich brzmienie oczekując, że dziecko rozszyfruje kod liter.
To dlatego dzieci uczone czytania metodą Cudowne Dziecko dr Anety Czerskiej spostrzegane są jako inteligentniejsze od rówieśników, bardziej ciekawe świata i kreatywne.
Wczesna edukacja kształtuje dziecko neurologicznie, zapobiegając dysfunkcjom rozwojowym, kłopotom w nauce i trudnościom w skupieniu uwagi.
Polecane szkolenie
Polecany produkt
Polecany artykuł
Nauka czytania – czego nie wiesz a powinieneś