Jak budować pewność siebie i poczucie własnej wartości u dziecka
Jak budować pewność siebie u dziecka i poczucie własnej wartości zastanawiamy się, kiedy nie chce ono podejmować nowych wyzwań i kiedy jest wycofane. Traktujemy to głównie jako problem psychologiczny. Tymczasem przyczyny braku pewności siebie u dziecka często kryją się w rozwoju neurologicznym. Zatem zamiast szukać sztuczek wychowawczych, powinniśmy zająć się uzupełnieniem zaniedbanych obszarów w rozwoju neurologicznym.
spis treści
1. Ćwiczenia na pewność siebie u dziecka – omówienie popularnych metod wychowawczych
- Zachęcanie do powtarzania danej czynności
- Jak dodać dziecku odwagi
- Jak nauczyć otwartości
- Akceptuję, co czuję
- Jak pomóc dziecku z niską samooceną – budowanie pasji
2. Wzmacnianie poczucia własnej wartości przez działanie na przyczyny
- Analiza przyczyn psychologicznych
- Analiza przyczyn leżących w rozwoju neurologicznym
- Jak postępować, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie sprawności fizycznej
- Jak postępować, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie sprawności motorycznej
- Co zrobić, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie aktywności intelektualnych
Ćwiczenia na pewność siebie u dziecka
Ćwiczenia na pewność siebie u dziecka polegają na modyfikacji postępowania dziecka przez modyfikację zachowania rodzica w zakresie wychowania dziecka. Omówmy i sprawdźmy porady wychowawcze, jakie zalecane są rodzicom, kiedy chcą:
- dodać dziecku odwagi, w podejmowaniu nowych wyzwań,
- nauczyć dziecko otwartości,
- pomóc dziecku z niską samooceną,
- wzmocnić poczucie własnej wartości u dziecka.
Poddajmy ocenie najpopularniejsze metody wychowawcze na budowanie pewności siebie u dziecka, aby dowiedzieć się, które możemy wykorzystać i w jakim zakresie:
1. Zachęcanie dziecka do powtarzania danej czynności
Zachęcanie dziecka do powtarzania danej czynności często wywołuje u dziecka bunt. Nie chce ono robić tego, co mu się nie udaje. Wiemy, że kolejna próba może zakończyć się sukcesem lub porażką. Co zatem rodzic może powiedzieć dziecku? Jak je zachęcić?
- Obietnica, że za kolejnym razem mu się uda, nie jest prawdziwa. Nie od rodzica zależy bowiem sukces.
- Pomyłki i niepowodzenia są naturalną koleją rzeczy i składową naszego życia, jednak tłumaczenie dziecku tego, wywołuje u niego frustrację.
Jeśli dziecko ma trudność w wykonaniu jakiejś czynności, to zamiast zachęcać je do powtarzania i narażania się na kolejne niepowodzenia, należy poznać przyczyny niepowodzeń, które leżą zazwyczaj w rozwoju neurologicznym. Jeśli usprawnimy funkcjonowanie mózgu, dziecko wykona daną czynność z łatwością, dzięki czemu wzmocni swoją pewność siebie.
Zachęcanie dziecka do jazdy na dwukołowym rowerze lub nauki czytania powinno być poprzedzone wcześniejszymi ćwiczeniami. Nie można wymagać od dziecka, że obliczy całkę, jeśli wcześniej nie nauczy się go działań na liczbach i funkcji. Zachęcanie dziecka i szukanie sposobów, aby ponownie spróbowało jest znęcaniem się nad dzieckiem.
Przyczyny braku pewności siebie leżące w rozwoju neurologicznym omówione są na przykładach poniżej. KLIKNIJ I PRZESKOCZ
2. Jak dodać dziecku odwagi
Spójrzmy na sytuację – nie z punktu widzenia rodzica – ale dziecka. Wyobraźmy sobie, że stoję nad urwiskiem i uważam, że nie dam rady przeskoczyć na drugą stronę. Większa i silniejsza ode mnie osoba mówi do mnie, że powinnam skoczyć.
Jeśli naprawdę uważam, że nie dam rady, to im bardziej będę przekonywana, im bardziej będę zachęcana do skoku, tym bardziej będę się wycofywać. Może nawet utracę zaufanie do osoby, która mnie zachęca.
Jeśli jednak od początku chciałam skoczyć, ale nie byłam zdecydowana, to wtedy dodatkowa zachęta może mnie do tego przekonać, aby podjąć wyzwanie – teraz, bez zwłoki. Mówi się o dodawaniu odwagi, podczas gdy taka zachęta tylko przyspiesza decyzję, a nie dodaje odwagi.
Problemem nie są sytuacje, kiedy dziecko chciałoby, ale się trochę waha. Problemem dla rodziców są sytuacje, kiedy dziecko się zapiera i nie chce podjąć nowego wyzwania. Im bardziej rodzic nalega, tym większą presję psychiczną stosuje. Dziecko zamiast czuć się uskrzydlone, czuje się zmasakrowane psychicznie. Będąc w takim stanie, ma jeszcze większe szanse na porażkę.
Załóżmy, że wbrew sobie dziecko podejmie wyzwanie. Wtedy może stać się jedna z dwóch sytuacji.
- Jeśli nie uda mu się, to zrazi się do podejmowania nowych wyzwań i straci zaufanie do rodzica, który naraził dziecko na upokorzenie.
- Jeśli mu się uda, zgodnie ze słowami rodzica, to okaże się, że rodzic miał rację, a dziecko racji nie miało. To ostatecznie też jest w pewnym stopniu upokarzające i nie buduje poczucia pewności siebie u dziecka.
3. Jak nauczyć dziecko otwartości
W wychowaniu dzieci w Polsce ścierają się dwie silne koncepcje: amerykańska i skandynawska. Choć rodzice nie zdają sobie sprawy, to stosują najczęściej amerykańskie podejście, ale fascynują się skandynawskim stylem wychowania.
Amerykańscy rodzice “zagrzewają dzieci do boju”, “zachęcają do podejmowania nowych wyzwań, reagują entuzjastycznie na każdy sukces oraz chwalą i mówią, jakie dziecko jest wspaniałe i niepowtarzalne.
Skandynawscy rodzice reagują znacznie subtelniej. Można byłoby powiedzieć, że nie reagują w ogóle. Nie zachęcają, nie chwalą, nie reagują entuzjastycznie na sukces. Można byłoby sądzić, że nie angażują się. Są jednak czuli i wrażliwi. Obserwują i słuchają.
Jeśli zatem dziecko stałoby nad urwiskiem, to zamiast zachęcać do skoku, skandynawski rodzic stanąłby w ciszy. Nie zachęcałby, ani nie zniechęcał. To dlatego, że skok nie jest dobry ani zły, dopóki nie nadamy mu wartości. Dla skandynawskiego rodzica nie ma znaczenia, które rozwiązanie dziecko wybierze. Jeśli będzie chciało, to skoczy. Jeśli nie będzie chciało, to nie skoczy. Oba scenariusze są równie dobre.
Statystyczny polski rodzic natychmiast zabrałby dziecko znad urwiska. Oceniłby sytuację jako niebezpieczną i nie pozwoliłby dziecku podjąć wyzwania.
Nie zdajemy sobie sprawy, jak często podejmujemy decyzję za dziecko. Mówimy mu, kiedy ma podjąć wyzwanie, a kiedy nie. To dlatego, że oceniamy każde wyzwanie pod kątem przydatności dla jego dalszego życia i pod kątem bezpieczeństwa. Dyrygujemy dzieckiem. Nie realizuje ono swoich własnych pomysłów i nie doświadcza konsekwencji, kiedy podejmuje, a kiedy nie podejmuje nowego wyzwania. Chcemy nauczyć dziecko otwartości na nowe sytuacje, kiedy sami nie jesteśmy otwarci.
Zanim zaczniemy dziecko uczyć otwartości w sytuacjach, kiedy nie chce ono podjąć wyzwania, powinniśmy zweryfikować, jak reagujemy w sytuacjach, kiedy ono chce podjąć wyzwanie, które uważamy za niebezpieczne. To wtedy nieświadomie osłabiamy poczucie własnej wartości i pewność siebie u dziecka.
4. Pewność siebie – Akceptuję, co czuję
Niekiedy pewność siebie u dziecka jest mylona z arogancją i niegrzecznym zachowaniem. Agresja tuszuje brak pewności siebie tak samo u dzieci, jak i u dorosłych. Człowiek, który ma poczucie własnej wartości, nie musi udowadniać nikomu swoich racji.
Kiedy dziecko jest agresywne, rodzice mylnie mogą interpretować to jako pewność siebie. Mogą też skupiać uwagę na agresji i starać się uczyć dziecko radzenia sobie z nią, co nie prowadzi do sukcesu. Nauczenie dziecka radzenia sobie z agresją przypomina próbę nauczenia radzenia sobie z bólem zęba. Do bólu zęba nie należy dopuszczać (przez odpowiednią profilaktykę), a jeśli już się pojawi, to trzeba znaleźć jego przyczynę i zlikwidować ją.
Zatem nie akceptujmy niegrzecznego lub chamskiego zachowania, ani agresji. Nie dopuszczajmy do tego, aby zrodziła się w dziecku. Szczegóły omawiam na szkoleniu dla rodziców Rozwój emocjonalny.
Ponadto w wyrażaniu własnych opinii pomaga dziecku przebywanie z osobami dorosłymi. Dzieci spędzające więcej czasu z osobami dorosłymi są bardziej elastyczne w interakcjach społecznych niż ich rówieśnicy, którzy głównie bawią się z dziećmi.
5. Jak pomóc dziecku z niską samooceną
Jednym ze sposobów, aby pomóc dziecku z niską samooceną jest pielęgnowanie zainteresowań dziecka. Hobby i pielęgnowanie swojej pasji pomaga dzieciom w adaptacji w szkole i budowaniu poczucia własnej wartości.
Pielęgnowanie zainteresowań u dziecka z jednej strony pomaga mu być mistrzem w danej dziedzinie, dzięki czemu może czuć się z siebie dumne. Z drugiej strony pasja dziecka pozwala mu nawiązać relacje z rówieśnikami, co przełoży się na rozwój umiejętności interpersonalnych.
Jak rozbudzić pasję u dziecka
Pasje u dziecka najłatwiej rozbudzać we wczesnym dzieciństwie. Małe dzieci są naturalnie bardzo ciekawe świata i chętnie uczą się wszystkiego, co przedstawi się im w jasnej, czytelnej formie. Edukacja przedszkolna wolno zabija ciekawość dziecka. Z każdym rokiem coraz trudniej jest też rozbudzić w dziecku pasję.
Zatem już we wczesnym dzieciństwie warto opowiadać dziecku o tak wielu zagadnieniach, jak to możliwe. Ważne jest przy tym, aby dostarczać dziecku coraz to nowych informacji i pozwolić obserwować oraz doświadczać. Na szkoleniu “Mnożenie inteligencji” opowiadam w szczegółach, jak zrobić to w sposób najbardziej interesujący dla dziecka, a jednocześnie najefektywniejszy.
Wzmacnianie poczucia własnej wartości u dziecka
Chcąc wzmacniać poczucie własnej wartości i pewność siebie u dziecka należy przeanalizować przyczyny. Przyczyny niskiego poczucia własnej wartości leżą zarówno w psychice, jak i rozwoju neurologicznym.
1. Psychologiczne przyczyny niskiego poczucia własnej wartości u dziecka
Poznajmy na początek psychologiczne przyczyny niskiego poczucia własnej wartości i braku pewności siebie u dziecka na przykładach, abyśmy mogli takim sytuacjom zapobiegać.
Jak budować poczucie własnej wartości u dziecka
Podczas badania, podzielono uczniów na dwie grupy. Wszystkie dzieci dostały na kartkach 3 pytania, na które musiały odpowiedzieć. Pierwsza grupa otrzymała dwa pierwsze pytania łatwe, a druga otrzymała dwa pierwsze pytania trudne. Trzecie pytanie było identyczne dla wszystkich dzieci.
Dzieci z pierwszej grupy udzieliły odpowiedzi na dwa pierwsze pytania, które były łatwe. Udzieliły odpowiedzi także na trzecie. Uważały, że skoro poradziły sobie z dwoma pierwszymi pytaniami, to poradzą sobie także z ostatnim.
Dzieci z drugiej grupy nie umiały odpowiedzieć na dwa pierwsze pytania. Nie udzieliły one także odpowiedzi na trzecie pytanie. Uznały, że skoro nie poradziły sobie z dwoma, to i z trzecim sobie nie poradzą.
Jak ćwiczyć, aby wzmocnić poczucie własnej wartości u dziecka
Pracując z rodzicami dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych, często słyszę, jak opowiadają oni o swoich pociechach, które porównują się z rówieśnikami w zakresie nauki czytania i matematyki. Są to tematy, które są traktowane priorytetowo zarówno w edukacji przedszkolnej, jak i wczesnoszkolnej. Ich wagę podkreślają wychowawcy. Sukcesy i porażki w czytaniu i matematyce są w centrum uwagi rodziców. Zatem trudno się dziwić, że są też ważne dla dzieci.
Biorąc pod uwagę wyżej opisane doświadczenie, powinniśmy jako rodzice, zapewnić dziecku poczucie sukcesu w jego pierwszych doświadczeniach z nauką czytania i matematyki.
Dzieci, które uczą się czytania w domu od wczesnego dzieciństwa są pewne siebie. Tymczasem dzieci, które są uczone w przedszkolu metodami szkolnymi, osiągają znacznie gorsze rezultaty w nauce czytania, niż rówieśnicy, którzy naukę czytania rozpoczęli dopiero w szkole. To dlatego dla przedszkolaków uczonych składania sylab, nauka czytania wydaje się bardzo trudna. Nie osiągają one sukcesów.
Dodatkowo dzieci te potrafią już dokonywać oceny własnych umiejętności i umiejętności innych. Zatem przedszkolak, który nie umie czytać czuje się gorszy od rówieśników, którzy czytają płynnie i ze zrozumieniem. To jest do przewidzenia, zatem takim sytuacjom powinniśmy zapobiegać.
Jeśli jesteś rodzicem małego dziecka, to zacznij już teraz wczesną naukę czytania i matematyki, aby nauka kojarzyła się dziecku z miłością, akceptacją i sukcesami. Nie sięgaj jednak po metody szkolne, które przyspieszają zanik naturalnych zdolności, jakie posiada każde małe dziecko. Dla dzieci, które nie ukończyły jeszcze 7 roku życia najlepsza będzie metoda Cudowne Dziecko.
Jeśli Twoje dziecko już odczuło pierwsze trudności w nauce czytania, to warto było jak najszybciej zmienić metodę. W tym przypadku również polecam metodę Cudowne Dziecko. Już po pierwszym dniu nauki dzieci odzyskują radość z nauki czytania. Natomiast pierwszą książkę mogą przeczytać samodzielnie już po tygodniu nauki.
2. Przyczyny niskiego poczucia własnej wartości u dziecka leżące w rozwoju neurologicznym
Przez pierwsze lata życia możemy stworzyć wspaniały fundament pod rozwój emocjonalny, dbając o prawidłowy rozwój neurologiczny dziecka.
Jest oczywistym, że dziecko, które:
- z radością uczy się czytać i matematyki,
- śmiało wspina się, zjeżdża i huśta,
- z łatwością jeździ na dwukołowym rowerze,
- doskonale pływa,
- szybko uczy się wierszy i piosenek na pamięć,
- ładnie gra i śpiewa, dzięki czemu chętnie występuje publicznie,
- z łatwością nawiązuje nowe relacje społeczne,
- wcześnie nauczyło się mówić, dzięki czemu mówi płynnie i używa dużego zakresu słownictwa,
będzie miało wysokie poczucie własnej wartości. Rodzice nie martwią się wtedy o pewność siebie u dziecka.
To pokazuje, że o braku pewności siebie u dziecka mówi się w bardzo licznych sytuacjach, w odniesieniu do bardzo różnych umiejętności. U podłoża trudności w realizacji każdej z powyższych czynności leży obszar rozwoju, który został zaniedbany, ale którego rozwój można poprawić.
Zatem zamiast narażać dziecko na nieudane próby, które stworzą psychiczne przyczyny niskiego poczucia wartości, należy zadbać o prawidłowy rozwój neurologiczny i uzupełnienie zaniedbanych obszarów rozwoju.
Ćwiczenia wzmacniające poczucie własnej wartości u dziecka
Istnieje pokusa, aby szukać konkretnego obszaru rozwoju dziecka i aby dokładnie ten obszar usprawniać. Jest to zwodnicze działanie.
Wydaje się bowiem, że dziecko, które nie chce podejmować prób w zakresie nauki
- rysowania i nauki pisania może wymagać więcej ćwiczeń manualnych,
- jazdy na dwukołowym rowerze może wymagać więcej ćwiczeń w zakresie rozwoju motorycznego,
Co jednak z dzieckiem, które nie podejmuje prób mówienia lub nie chce uczyć się czytania, lub jest wycofane w kontaktach z innymi. U podłoża sukcesów lub porażek w każdym z tych zakresów leży rozwój motoryczny. U podłoża wielu leży zarówno rozwój motoryczny, jak i rozwój intelektualny.
Popatrzmy na poniższy schemat.
Chcąc zadbać o prawidłowy rozwój motoryczny, trzeba zadbać w równym stopniu o dietę. Chcąc zadbać o właściwy rozwój intelektualny, trzeba zadbać o rozwój motoryczny i dietę. Sprawdźmy to na przykładach.
Jak postępować, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie sprawności fizycznej
Przyczyn problemów z nauką jazdy na dwukołowym rowerze należy upatrywać w zaniedbanych obszarach rozwoju ruchowego. Jeśli dziecko ma problemy z równowagą i koordynacją ruchów, to nie nauczy się jeździć na dwukołowym rowerze. Nakłaniając dziecko do jazdy na rowerze, zmuszamy go do porażki, z którą nawet dorośli nie potrafią sobie radzić. Zamiast tego należy wcześniej zadbać o uzupełnienie zaniedbanych obszarów w rozwoju motorycznym, wykonując odpowiednie ćwiczenia i aktywności, które prezentuję na szkoleniu Ruch kluczem do inteligencji.
Nie można jednak mówić o sprawności ruchowej w oderwaniu od diety. Dziecko żywione nieprawidłowo i otyłe, nie będzie chciało podejmować wyzwań fizycznych. Zatem chcąc zbudować pewność siebie u dziecka w zakresie podejmowania wyzwań motorycznych, należy zadbać o prawidłowy rozwój motoryczny oraz dietę.
Jak postępować, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie sprawności motorycznej
Przyczyn niechęci do rysowania i nauki pisania upatruje się w zaniedbanych obszarach rozwoju motorycznego. Tymczasem opanowanie sprawności ruchów rąk przebiega według wzorca od środka do zewnątrz (od centrum ciała ku obwodowi). Części ciała, położone bardziej centralnie w pierwszym rzędzie podlegają kontroli mózgu, niż te oddalone od osi centralnej.
Zatem u podłoża sprawności ręki znajduje się ogólna sprawność ruchowa, równowaga i koordynacja. To ona warunkuje osiągnięcie wyższych etapów sprawności motorycznych, jakimi są zdolności manualne i grafomotoryczne. Nauka pisania jest efektem sprawności i dojrzałości mózgu i całego ciała, a następnie doświadczenia. Zatem nie można oddzielić sprawności manualnej od motorycznej, która jest dla niej fundamentem.
Jak postępować, kiedy dziecko nie chce podejmować wyzwań w zakresie rozwoju intelektualnego
Przyczyn opóźnień w nauce czytania czy matematyki upatruje się w rozwoju intelektualnym. Jako rozwiązanie proponuje się ćwiczenia logiki. Tymczasem zbytnie wzmacnianie logiki we wczesnym dzieciństwie blokuje naturalne zdolności małego dziecka, m.in. zdolności językowe, słuch absolutny, zdolności matematyczne, a także pamięć.
Chcąc poprawić efekty nauki czytania należy przede wszystkim dobrać metodę w kontekście rozwoju dziecka. Dzieci ze skrzyżowaną lateralizacją nie nauczą się czytać metodami szkolnymi. Dzieci przedszkolne także nie powinny uczyć się metodami szkolnymi.
Kolejnym krokiem jest rozwój myślenia operacyjnego, ale także uzupełnienie zaniedbanych obszarów rozwoju motorycznego. Polskie Towarzystwo Dysleksji podaje objawy mogące świadczyć o przyszłych problemach w opanowaniu czytania i pisania, które można zaobserwować już we wczesnym dzieciństwie. Kłopoty z nauką czytania będzie miało dziecko, które:
- słabo lub niechętnie biega,
- ma problemy z utrzymaniem równowagi np. przy chodzeniu po palisadzie, wąskiej kłodzie,
- z trudem uczy się jeździć na dwukołowym rowerze.
Kłopoty z nauką pisania i czytania będzie miało też dziecko, u którego nie zadbano o rozwój spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej.
Podsumowanie
Pewność siebie u dziecka jest wynikiem kompleksowego rozwoju. Nie można rozpatrywać jednej umiejętności w oderwaniu od innych. Mózg jest odpowiedzialny za bardzo wiele funkcji. Możemy go kształtować przez ćwiczenia na bardzo wielu obszarach. Jeśli jednak skupimy się tylko na jednym obszarze, zapominając o innych, natrafimy na trudności – nie do przeskoczenia. Na poprawny rozwój dziecka składają się wszystkie obszary.
Polecane szkolenia
Rozwój intelektualny
Rozwój motoryczny
Dieta pro-neurologiczna